Thursday, January 30, 2020

Hvat er tilvera okkara í veruleikanum?

Tá tey siga at tilveran er evnið eina og at alt tí má skiljast út frá evnið via reglubundnari materialismu og innan fyri teimum heimsmyndarligu karmunum sum nøkur, aloftast sera motivera menniskju, trýsta yvir okkum.
So vil eg standa slíkari heimsáskoðarligari kúgan ímóti við at sipa til tríggjar grundleggjandi faktorar undir allari hesari materialistisku tilveruni.
1) Byrjan alheimsins og tilverunar.
Eftirsum talan er um eitt eindømi innan okkara tilveru og av sovornum slag sum uppstendur undan og uttan nátturulógir og alskyns logik, so er tilvera okkara grundleggjandi bundin at einari hending sum ikki kann bólkast undir rammur materialismunar. Ein hending sum vit í hesum døgum kalla 'The Problem of the Cosmological Beginning' og sum onnur kalla fyri 'gand'.
2) Quantum Støðið.
Quantum støðið og tess bitlar er støðið grundleggjandi fyri atom støðið, svart evnið (um svart evnið er veruleiki), svørt orka, ljós, etc bestendur av og er samansett av og sum uppheldur alla tilveru okkara saman við tyngdakraft og rúmdartíð.
Sjálvt um vit gera okkum ómak av at skilja hetta støðið so fysiskt og materialistiskt sum til okkum stendur, so spælir quantum støðið ikki eftir okkara reglum. Støðið er ein duldur heimur, ein spøkilsisheimur sum onkur hevur lýst fenomini, har vit mangan mugu bíta í okkum at har finnast kreftir og partiklar sum als ikki eru til (í hvussu er eftir okkara vísindaligu hugsjón), men sum onkursvegna eru til kortini.
3) Tilvitska.
Tilvitska kann ikki útgreinast ella skiljast út frá nátturulistiskari vísindaligari metodu. Tilvitska er eitt upplivilsi og sjálvt evni, óansæð hvussu ein skipar og forritar evni, nær ongantíð einum subjektivum upplivilsi.
Nærmasta vit náa hesum innan sjálvt vísindaligari kanning og eyðleiðing er skoðanin av informatión frá neuronum til synapsum sum peikar á input, men sum tó einki fortelur okkum um upplivilsi ella hugsan.
Vit eygleiða eisini hvussu hvussu partar av heilanum ávirkast av hesum upplivilsi og síðani hvussu kroppurin eftirfylgjur.
Men her steðgar leitanin, tí neurologi og fysisk gransking og eygleiðing megnar ikki greiða okkum frá tilvitskuni. Fysisk kanning kann greiða frá broytingum í heilanum og møguligari persónsbroyting, orsaka antin av heilaskaða ella traumatiskari fysiskari uppliving, men sigur einki um subjektiva upplivilsi hjá tí einstaka.
Tikið saman um, so er upprunin til tilveru okkara, uttanfyri mørk materialismunar og vísindaligu metoduni.
Men sum um tað ikki var ein nóg stórur biti at svølgja, so er eisini grundleggjandi støðið av øllum innanfyri rúmdartíð uttan fyri støðið har vísindin grynnir.
Og har endar tað heldur ikki, tí sjálvt subjektiva upplivilsi av rúmdartíð, kreftum og orku kann heldur ikki vigast á vísindaligu vektini.
Her havi eg tí hug at spyrja: hvat er tilvera í veruleikanum?
Kann tað hugsast, at tilveran er nógv ófysiskari (pr. okkara definatión) enn vit veruliga geva okkum far um?
Mynd hjá Kristindómur Svarar